Month: March 2012

રોજ ચણું છું પાંપણ વચ્ચે જૂનું ઘર હું ફળિયામાં,
ભીંત ચીતરી જેની હૈયે ક્ષણને બોળી ખડિયામાં.

વંશવેલ વીંટળાઈ જેને ફાલી-ફૂલી, વૃક્ષ બની
શોધું મૂળિયાં એનાં ઊભા જીર્ણ અડીખમ સળિયામાં.

પાડોશીનો પ્રસંગ, ઘરનો ઉત્સવ; એનું દુઃખ, પીડા,
દુઃખિયારાની છત ટપકે તો નેવાં ઘરનાં નળિયામાં.

બાએ પીરસેલા ભાણાંની લિજ્જત મહેકાવે મનને,
સ્વાદ યથાવત હજીય એનો ચણીબોરનાં ઠળિયામાં.

બાના હાથેથી ઊભરાતું વ્હાલ અડે મન-અંતરને,
તેલ ઘસીને કેશ ગૂંથે છે સ્મરણો મારા પળિયામાં.

એજ હીંચકો, એજ રવેશી, કાતરિયું, ભીંતો, બારી,
કેટકેટલી યાદો એની ખૂંપી પગનાં તળિયામાં.

બચપણનાં દિવસોનો મારો મહેલ ચણી આપે મુજને,
મળશે એવી ક્યાંય કુશળતા આજકાલના કડીયામાં ?

ક્ષણની ટિક્ ટિક્ માંથી નીકળી આજ જવું પાછા મારે,
હૈયાની વાતોને ચીતરું કેમ કરી કાગળિયામાં.

‘ચાતક’ વીતેલા દિવસોના મેળામાં ભટકી ભટકી,
છલકાઈ છે આંખો મારી આજ ફરી ઝળઝળિયામાં.

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

*

જૂનું ઘર
=======
મે અને જૂન એટલે વેકેશનના દિવસો. રજા પડે એટલે અમને બધાંને સુરત યાદ આવે. સુરત અમારું વતન, દાદા અને નાના – બંનેના ઘર ત્યાં. ઘણુંખરું દાદાને ઘરે રહેવાનું થતું. ત્રણ કાકા અને પાંચ ફોઈઓનો બહોળો પરિવાર. રજા પડે એટલે બધા જ કઝીન અમદાવાદ, વલસાડ, વડોદરા, મુંબઈ એમ ઠેકઠેકાણેથી સુરત આવે એનો ઈન્તજાર. સુરતના હાર્દ ગણાતા ચૌટાપુલ વિસ્તારમાં સાંઈબાબા મંદિરની નજીક પોળમાં મકાન. બાપદાદાના વખતનું, ત્રણ માળનું, જૂનું થઈ ગયેલું એ મકાન રજાના દિવસોમાં અમારી ધમાલ મસ્તીથી ગાજતું થઈ જતું.

દિવસે શેરીમાં આવેલ સતી માતાના મંદિરના નાના બગીચામાં જઈને રમવાનું. બપોરે બરફનો ગોળો ખાવાનો અને સાંજે હોપપુલ પર ફરવા નીકળી જવાનું. સુરત રહીએ એ દિવસો દરમ્યાન સુરતની સ્પેશિયલ વાનગીઓ ખાવા મળે. પોળને નાકે પારસી બેકરીના પાઉં અને ફરમાસુ બિસ્કીટ, ચૌટાપુલ પાસે જનતાનો આઈસક્રીમ, હરિશંકર ધનજીની ખાજા પૂરી અને ઈદડાં, ભાગળ પર ચોર્યાસી ડેરીની મલાઈ, મોહનલાલની મિઠાઈઓ, ચૌટાપુલ શાકમાર્કેટમાં મળતી ગલેલી (તાડફળી), ભાગાતળાવ પર ગાંડાલાલના સમોસા … તો બાના હાથની ગરમ મસાલાવાળી દાળઢોકળી, ભગતમુઠિયાનું શાક અને ભાખરા (ફુલેચા), બોરનું અથાણું …અહાહા એ બધા સ્વાદ વરસો પછી આજેય અકબંધ છે. આજે પણ સુરતનું નામ આવતાં તાપી પરનો હોપ પુલ, ડક્કાના ઓવારે જોયેલા ગણપતિ વિસર્જન, ચૌટાપુલ બેન્કની અગાશી પરથી જોયેલા તાજિયાનાં જૂલુસ, રંગઉપવનમાં જોયેલા વિવિધ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો, ચોપાટી પરની સેર, માયસોર કાફેના ઢોંસા, અંબિકા નિકેતનનું મંદિર – બધું જ યાદ આવી જાય છે.

હું છઠ્ઠા કે સાતમા ધોરણમાં હોઈશ ત્યારે જ દાદા પરલોક સીધાવેલા પણ બા ઘણાં વરસો સુધી રહ્યાં અમને પ્રેમમાં નવડાવતા રહ્યાં. એટલે દર વરસે સુરત જવાનો સિલસીલો યથાવત્ રહ્યો. સમય જતાં વાતાવરણ પલટાયું. બા સ્વર્ગવાસી થયા, પોળના નાકે મસ્જિદ બની, એમના દ્વારા એક મકાન ઊંચા દામે ખરીદાયું. પછી પોળના મકાનો ટપોટપ વેચાવા લાગ્યા અને અંતે એક દિવસ અમારું એ જૂનું મકાન પણ વેચાયું, કહો કે વેચી દેવું પડ્યું. જે મકાન સાથે મારા બાળપણ અને કિશોરાવસ્થાની અનેક સ્મૃતિઓ જડાયેલી હતી એની સંવેદના કલમમાં ઉતરી આવી ….

7 Comments

ઝાકળની જો જાત બળે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે,
આંખોમાંથી રાત સરે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

પાંપણને પિયર સમજીને મોજ કરે સપનાંઓ પણ,
સાસરિયાનો સાદ પડે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

દીપ, આરતી, ઘંટારવ ને કુર્કટના પોકાર થકી,
માળાનું એકાંત ખરે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

પર્વતને માથે મૂકેલા બર્ફ તણાં બેડાંમાંથી,
મેઘધનુષી ધાર વહે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

ધૂળ બનેલી પડછાયાની હસ્તી ઢળતી સાંજ સમે,
એ જ ફરીથી પ્હાડ બને તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

મુશ્કેલીની આંધીઓમાં જાત ડૂબેલી હોય અને,
વાંસે માનો હાથ ફરે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

‘ચાતક’ની કિસ્મતમાં હરદમ ઈંતજારની રાતો છે,
પગરવ આવી સાદ કરે તો એમ કહો ભાઈ, સૂરજ છે.

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

7 Comments

[audio:/chatak/kaaran-puccho-nahi.mp3|titles=Kaaran Puccho Nahi|artists=Chatak]
(ગણગણાટ – ચાતક)

કોઈને ચાહવાના કારણ પૂછો નહીં,
આંસુને આવવાના કારણ પૂછો નહીં.

પ્રકરણ લખેલ પ્રેમનાં દિલની કિતાબમાં,
ભૂંસીને વાંચવાના કારણ પૂછો નહીં.

એના મિલનની ઝંખના મૃગજળ બની હશે,
રણને તરી જવાના કારણ પૂછો નહીં.

સપનાંની લાશને તમે ઉંચકીને જોઈ લો,
જીવનથી થાકવાનાં કારણ પૂછો નહીં.

પીડાઓ વાંઝણી કદી મળતી નથી અહીં,
આંખોથી વરસવાના કારણ પૂછો નહીં.

મંઝિલ મળી ગયા પછી રસ્તો ભૂલાય ના,
પૂછીને ચાલવાના કારણ પૂછો નહીં.

કોઈના ઈંતજારમાં કેવી મજા હતી,
‘ચાતક’ થઈ જવાના કારણ પૂછો નહીં.

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

10 Comments

કમનસીબી આંખની કે બ્હારથી પાછાં ગયા,
સ્વપ્ન સોનેરી જીવનના ભારથી પાછાં ગયાં.

જિંદગી ખંડેર જેવી જર્જરિત ન્હોતી છતાં,
ભાગ્યના હાથોય જીર્ણોધ્ધારથી પાછાં ગયાં.

એ જ અવઢવમાં હજી પણ આંખ મીંચાતી નથી,
આપનાં પગલાં હશે, જે દ્વારથી પાછાં ગયા.

આપને જોયા હશે એણે કિનારા પર ઊભા,
એટલે સૌ કાફલા મઝધારથી પાછાં ગયા.

શ્વાસના અશ્વોની જેવી હણહણાટી બંધ થઈ,
રથ ત્યજી, પળવારમાં સૌ સારથી પાછાં ગયા.

જિંદગી ‘ચાતક’ સકળ વીતી જતે ઊપર જતાં,
ખુશનસીબી કે પતનની ધારથી પાછાં ગયા.

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

6 Comments

હકીકતને હથેળીમાં લઈ દર્પણ નીકળવાનો,
સૂરજ જેવા સૂરજને આગિયા સામે પટકવાનો.

ચરણને રોકવા દુનિયા કરી લે ધમપછાડા પણ,
અડગ નિર્ધારથી રસ્તો જઈ મંઝિલને મળવાનો.

હૃદયમાં લાખ છૂપી હો પ્રણયની વાત એથી શું,
અધર પર આવતાં નક્કી પ્રણય વચ્ચે અટકવાનો

હવા સાથે બદનની ગૂફ્તગૂ કાયમ નહીં ચાલે,
ગમે ત્યારે અચાનક શ્વાસનો સંચો બટકવાનો.

તમસના હાથ ટૂંપો આપશે, એથી થથરવું શું,
પ્રબળ શ્રદ્ધા થકી ચ્હેરો દીપકનો તો ઝળકવાનો.

પ્રતીક્ષાના શહેરમાં આગ હોવી છે સહજ ‘ચાતક’,
કોઈની યાદનો કિસ્સો સતત ભીતર સળગવાનો.

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

6 Comments

આ સન્નાટાના ઘરમાંહી શું કામ ઉદાસી ભટકે છે ?
શું કામ સમયના કાંટાઓ વીતેલી વાતો પટકે છે ?

આ રણની માફક ફેલાતી ઘનઘોર ઉપેક્ષાનું કારણ ?
જેનાં મૂળિયાંઓ વ્હાલ હતા એ વૃક્ષ હવામાં લટકે છે.

એ સ્નાન કરીને ઘરમાંથી દરરોજ અગાશીમાં આવે,
કાળા ભમ્મરિયાં કેશ નહીં, એ દિલના તારો ઝટકે છે.

એની આંખોમાં આંસુ જોઈ કો’ક ધરે એને રૂમાલ,
ના કોઈ સબંધ એની સાથે, પણ દિલમાં તોયે ખટકે છે.

ના એ પંખીની આંખ હતી, ના હુંય ધનુર્ધારી અર્જુન,
તો વાતવાતમાં શાને કાજે મન આ મારું છટકે છે ?

બે-ચાર ક્ષણોની મોજ અકારણ વરસોનો વનવાસ થશે,
બસ એ જ વિચારે સંબંધો દિનરાત હજુયે ચટકે છે.

તું કેમ નિરાશાનો પાલવ પકડીને બેઠો છે ‘ચાતક’,
જો દૂર ક્ષિતિજે, ઝરમરીયો વરસાદ હજી ક્યાં અટકે છે !

– દક્ષેશ કોન્ટ્રાકટર ‘ચાતક’

8 Comments