Press "Enter" to skip to content

Month: August 2008

ક્યાંથી ગમે ?


સાવ ખાલીખમ સમયનો સામનો કયાંથી ગમે ?
દર વખત સામે મુકાતો આયનો ક્યાંથી ગમે ?

હાથમાં આપી દીધો એકાંતનો સિક્કો મને
બેય બાજુ એકસરખી છાપનો ક્યાંથી ગમે ?

એ ખરું કે જીરવી શકતો નથી ઉકળાટ પણ
એક છાંટો પાછલા વરસાદનો ક્યાંથી ગમે ?

પાંદડાં ઝાકળ વિખેળે ડાળ પણ નિર્મમ થતી,
કોઇને પણ આ તકાદો કાળનો, ક્યાંથી ગમે ?

મૌનનાં ઊંચા શિખર આંબ્યા પછી ‘ઈર્શાદ’‘ને
શેષ વધતો ટૂકડો આકાશનો ક્યાંથી ગમે ?

– ચિનુ મોદી ’ઈર્શાદ’

2 Comments

પ્રેમળ જ્યોતિ તારો દાખવી


નરસિંહરાવ દિવેટીયાનું અમર સર્જન એટલે આ પ્રાર્થના. ગુજરાતની લગભગ બધી જ સ્કુલમાં આ પ્રાર્થના ક્યારે ને ક્યારે ગવાઈ હશે અને હજુ પણ ઘણી સ્કુલોમાં ગવાતી હશે. પ્રાર્થનાના શબ્દો અને ભાવ હૃદયંગમ છે. માણો આ મધુરી પ્રાર્થના એટલા જ મધુરા સ્વરમાં.
*
[આલ્બમ : પ્રાર્થનાપોથી, પ્રકાશક – સૂરમંદિર]

*
પ્રેમળ જ્યોતિ તારો દાખવી,
મુજ જીવનપંથ ઉજાળ … પ્રેમળ જ્યોતિ

દૂર પડ્યો નિજ ધામથી હું ને ઘેરે ઘન અંધાર,
માર્ગ સૂઝે નવ ઘોર રજનીમાં, નિજ શિશુને સંભાળ,
મારો જીવનપંથ ઉજાળ … પ્રેમળ જ્યોતિ

ડગમગતો પગ રાખ સ્થિર મુજ, દૂર નજર છો ન જાય;
દૂર માર્ગ જોવા લોભ લગીર ન, એક ડગલું બસ થાય,
મારે એક ડગલું બસ થાય … પ્રેમળ જ્યોતિ

આજ લગી રહ્યો ગર્વમાં હું ને માગી મદદ ના લગાર;
આપબળે માર્ગ જોઇને ચાલવા, હામ ધરી મૂઢ બાળ;
હવે માગું તુજ આધાર … પ્રેમળ જ્યોતિ

ભભકભર્યા તેજથી હું લોભાયો ને ભય છતાં ધર્યો ગર્વ,
વીત્યાં વર્ષો ને લોપ સ્મરણથી, સ્ખલન થયાં જે સર્વ,
મારે આજ થકી નવું પર્વ … પ્રેમળ જ્યોતિ

તારા પ્રભાવે નિભાવ્યો મને પ્રભુ! આજ લગી પ્રેમભેર,
નિશ્ચે મને તે સ્થિર પગલેથી ચલવી પહોંચાડશે ઘેર,
દાખવી પ્રેમલ જ્યોતિની સેર … પ્રેમળ જ્યોતિ

કર્દમભૂમિ કળણ ભરેલી ને ગિરિવર કેરી કરાડ,
ધસમસતા જળ કેરા પ્રવાહો, સર્વે વટાવી કૃપાળ,
મને પહોંચાડશે નિજ દ્વાર … પ્રેમળ જ્યોતિ

રજની જશે ને પ્રભાત ઊજળશે ને સ્મિત કરશે પ્રેમાળ,
દિવ્ય ગણોનાં વદન મનોહર મારે હૃદય વસ્યાં ચિરકાળ,
જે મેં ખોયા હતાં ક્ષણવાર … પ્રેમળ જ્યોતિ

– નરસિંહરાવ દિવેટિયા

7 Comments

સજન મારી પ્રિતડી


ઘણાં ઘણાં વરસો પહેલાં બ્લેક એન્ડ વ્હાઈટ ગુજરાતી ફિલ્મ જોયેલી જેમાં જીગર અને અમી (ફિલ્મના નાયક અને નાયિકા) ની જોડી બતાવવામાં આવી હતી. એ ફિલ્મનું નામ તો યાદ નથી પણ આ સુંદર ગીત યાદ રહી ગયેલું. મારી જેમ વાચકોને પણ એ ગમશે એવું માની આજે તેને પ્રસ્તુત કરું છું.
*
સ્વર : સુમન કલ્યાણપુર, મુકેશ

*
સજન મારી પ્રિતડી સદીઓ પુરાણી
ભુલી ના ભુલાશે પ્રણય કહાણી.

સુહાગણ રહીને મરવું, જીવવું તો સંગમાં,
પલપલ ભીંજાવું તમને, પ્રિતડીના રંગમાં,
ભવોભવ મળીને કરીએ, ઉરની ઉજાણી… સજન મારી પ્રિતડી

જીગર ને અમીની આ તો રજની સુહાગી,
મળી રે જાણે સારસની જોડલી સોભાગી,
છાયા રૂપે નયનને પિંજરે પુરાણી … સજન મારી પ્રિતડી

જનમોજનમની પ્રીતિ દીધી કાં વિસારી,
પ્યારી ગણી તેં શાને મરણ પથારી ?
બળતાં હૃદયની તેં તો વેદના ન જાણી …. સજન મારી પ્રિતડી

ધરા પર ઝુકેલું ગગન કરે અણસારો,
મળશે જીગરને મીઠો અમીનો સહારો,
ઝંખતા જીવોની લગની નથી રે અજાણી … સજન મારી પ્રિતડી

16 Comments

બબાલ


એની રોજે રોજ હોય છે બબાલ.
પરપોટા હાથમાં લઇ હમણાં કહેતો’તો
આની ઊખડતી નથી કેમ છાલ?
એની રોજે રોજ હોય છે બબાલ.

એક’દી તો સુરજની સામે થઇ ગ્યો,
ને પછી નોંધાવી એફ. આઇ.આર.
શું કહું સાહેબ ! આણે ઘાયલ કરી છે,
મારી કેટલી યે મીટ્ઠી સવાર.
ધારદાર કિરણોને દેખાડી દેખાડી,
લૂંટે છે મોંઘેરો માલ.
એની રોજે રોજ હોય છે બબાલ.

એક’દી તો દોડતો ઇ હાઇકોર્ટ ગ્યેલો,
ને જઇને વકીલને ઇ ક્યે:
ચકલી ને ચકલો તો માળો બાંધે છે,
હવે તાત્કાલિક લાવી દ્યો સ્ટે.
બેસવા દીધું ને એમાં એવું માને છે,
જાણે બાપાની હોય ના દિવાલ?
એની રોજે રોજ હોય છે બબાલ.

એક’દી જુવાનજોધ ઝાડવાને કીધું,
કે માંડ્યા છે શેના આ ખેલ?
બાજુના ફળિયેથી ઊંચી થઇ આજકાલ,
જુએ છે કેમ ઓલી વેલ?
શેની ફૂટે છે આમ લીલીછમ કૂંપળ,
ને ઊઘડે છે ફૂલ કેમ લાલ?
એની રોજે રોજ હોય છે બબાલ

– કૃષ્ણ દવે

1 Comment

રજની તો સાવ છકેલી


કવિ કાલિદાસના મેઘદૂતમાં કુબેરના શાપને કારણે પોતાની પ્રાણપ્યારી પ્રિયાથી વિખૂટો પડેલ યક્ષ મેઘ મારફત પોતાની પ્રિયાને સંદેશ મોકલે છે. યક્ષપત્ની પણ વિરહમાં ઝૂરી રહી છે. રાત્રિના આગમન સાથે મિલનની ઝંખનામાં બાવરી બનેલી યક્ષપત્નીના મનોભાવોને સુંદર રીતે અભિવ્યક્ત કરતું આ ગીત ગુજરાત લૉ સોસાયટીના સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમમાં મેઘદૂત નૃત્યનાટિકાના ભાગરૂપે રજૂ થયેલ. માણો આ  સુંદર રચના બંસરી યોગેન્દ્રના મોહક સ્વરમાં. આ રચનાની ઓડિયો આ વેબસાઈટ માટે ખાસ ઉપલબ્ધ કરી આપવા બદલ શ્રી યોગેન્દ્રભાઈ અને બંસરીબેનનો ખૂબ ખૂબ આભાર.
*
સ્વર- બંસરી યોગેન્દ્ર

*
મારી રજની તો સાવ છકેલી,
તારે અધરને આસવ ઘેલી. … રજની તો સાવ છકેલી

અંગઅંગને શોક દીયો નાથ હવે પરિતોષ
મારી દેહલતા તો આજ પિયુ,
તવ અંગઅંગ ઝુકેલી … રજની તો સાવ છકેલી

આ માઝમ રાતે આજ તવ આલિંગનને સાજ
આ ઉરની રતિ રતિ નાચે પિયુ,
તુજ ઘેલી જો હરખ રસેલી … રજની તો સાવ છકેલી

હૈયામાં રમતું એ નામ આ દુનિયા લાગે અજાણ,
આ ધરતી ચોગમ સ્નેહે ભીની,
દીસે છે આજ છકેલી … રજની તો સાવ છકેલી

– રવીન્દ્ર ઠાકોર

5 Comments

ઉમર ખૈયામની રુબાઈઓ – 1

આશરે અગિયારમી સદીમાં ઈરાનમાં જન્મેલા ઉમર ખૈયામનું નામ ઓગણીસમી સદીમાં જન્મેલા એડવર્ડ ફિટ્ઝેરાલ્ડે કરેલા અનુવાદ પછી પશ્ચિમના દેશોમાં પ્રસિદ્ધ થયું. મૂળ ફારસીમાં લખેલી એમની રુબાઈઓ એટલા ચિંતન અને તત્વજ્ઞાનથી ભરેલી હતી કે પરમહંસ યોગાનંદ જેવા મહાપુરુષે એના આધ્યાત્મિક અર્થને ઉપસાવતું પુસ્તક પણ લખ્યું. ગુજરાતી ભાષાનું અહોભાગ્ય કે શૂન્યે એનો ગુજરાતી તરજૂમો કરી પોતાની સર્જનશક્તિનું નવું નૂર ચઢાવી પ્રસ્તુત કરી. એકેક રુબાઈઓ પર આફરીન થઈ જવાય અને વારેવારે વાંચવી, સાંભળવી અને મમળાવવી ગમે એવી ઉત્તમ અર્થસભર રુબાઈઓ અહીં સમયાંતરે નિયમિત રૂપે પ્રસ્તુત કરતાં રહીશું.


જો સુરા પીવી જ હો તો શાનની સાથે પીઓ,
કાં પ્રિયા કાં યાર બુદ્ધિમાનની સાથે પીઓ;
ખૂબ પી, ચકચૂર થઈ જગનો તમાશો ના બનો,
કમ પીઓ, છાની પીઓ, પણ ભાનની સાથે પીઓ.
*
બુદ્ધિના પ્યાલે ભરીને લાગણી પીતો રહે,
છે સુરાલય જિંદગીનું, જિંદગી પીતો રહે;
કોઈની આંખોથી આંખો, મેળવી પીતો રહે,
દિલના અંધારા ઉલેચી, રોશની પીતો રહે.
*
બાવરા થઇને કદી દરદર ન ભમવું જોઇએ,
ભાગ્ય સારું હો કે નરસું મનને ગમવું જોઇએ;
વ્યોમની ચોપાટ છે ને સોગઠાં પુરુષાર્થનાં,
જેમ પડતાં જાય પાસાં એમ રમવું જોઇએ.
*
ઉર લતા છે ઉર્વશી જેવી, કમલ જેવાં નયન,
મ્હેંકતી ઝુલ્ફો, ગુલાબી ગાલ, મુખ જાણે સુમન;
અંત જેનો ખાક છે એવા જીવનમાં ઓ ખુદા !
આ બધો શણગાર શાને ? આટલું શાને જતન ?
*
જે કલા સર્જનમાં રેડે પ્રાણ સર્જકની કમાલ,
એ શું એનો નાશ કરવાનો કદી કરશે ખયાલ ?
તો પ્રભુ ! આવી રૂપાળી વ્યક્તિઓ સંસારમાં,
કેમ સર્જીને કરે છે એ જ હાથે પાયમાલ ?

ઉમર ખૈયામ (અનુવાદ: શૂન્ય પાલનપુરી)

નોંધ ઉમર ખૈયામની રુબાઈઓ વિશે વધુ જાણવા અહીં જુઓ.

3 Comments